bichxuanparis

Những Ngày Lãng Du
Bích Xuân  (và hình ảnh)

Chiếc máy bay Nouvelair của hãng Tunisie chở đầy du khách (đa số là người Pháp) và người Ả rập, chung chuyến bay mình tôi là người Á châu để viết bài và chụp hình. Phi cơ đáp xuống phi trường Djerba Zarzis miền bắc Tunisie vào một buổi chiều gió mạnh, mưa to. Chưa tới sáu giờ trời đã chạng vạng. Phi trường nằm giữa sa mạc mênh mông, chung quanh có cây Palmier, hàng lá cong cong ngả theo chiều gió: (cây Palmier sinh ra trái dattier: người Việt mình gọi là trái chà là).Hàng chữ Ả rập Aeroport Djerba ngoằn ngoèo bằng màu tím nổi bật dưới màu trời tối đen.

Du khách sắp hàng để trình thẻ thông hành, hoặc thẻ căn cước. Đến xứ này chỉ cần thẻ căn cước là đủ. Có sáu kiểm soát viên ngồi kiểm duyệt.Tôi đứng tận cuối hàng để chậm chạp nhìn ngắm chung quanh, và muốn đưa máy lén chụp mấy ổng, nhưng không dám…liều.
( Đoàn lữ khách trên  sa mạc)
 Sáu ông kiểm soát thủ tục nhập cảnh có màu da đen đen, tóc cắt ngắn quân quăn, để râu mép, lạnh lùng… Tôi nói lời cảm ơn khi nhận lại thẻ thông hành,người kiểm duyệt không nói, không thèm ném cái nhìn về phiá ai. Nhân viên trong phi trường lưa thưa, đang hút thuốc nhìn du khách bước ra cửa. Tôi nhìn, anh nhân viên đưa tay chào: ở đây, không cấm hút thuốc như Sarkozy….

Một tóp nhân viên của các hãng du lịch đang chờ chực sẵn trước cửa phi trường. Ra khỏi phi trường chục thước là đến bến đậu xe, có khoảng 15 chiếc bus của hãng Marmara. Tôi trình giấy và được biết sẽ lên chiếc xe bus số 12 về khách sạn nghĩ đêm nay để hôm sau khởi hành về miền Nam Tunisie, lúc 6 giờ 30 sáng. Đi và về khoảng 1500 cây số sẽ qua vùng sa mạc có khi nóng tựa như lửa rừng, 42 độ C, gấp ba lần như thế ! Du khách nghe đến nóng, cảm thấy rát da, nóng mặt, hít hà…

Công ty du lịch Marmara của Pháp biệt lập một khu đất rộng tại Djerba. Cách phi trường khoảng 20 cây số. Những thảm cỏ xanh tươi, hàng cây cắt tỉa gọn gàng, lối đi có hai hàng bông xinh tươi, có sân gôn, có sân khấu nhạc kịch. Tôi hỏi một thanh niên đứng gác cỗng tại khách sạn cho biết: Làm việc 12 giờ một ngày lương mỗi tháng 115 euro trong khi mướn nhà một phong ngủ trả 110 euro, thấy có sực chênh lệch, một người gốc bản xứ gốc tunisien làm reception ở khách sạn trên bốn chục năm, lương mỗi tháng 400 euro. Gia đình nào có ba con sẽ cúp trợ cấp.

(dệt thảm)
Tunisie Djerba phiá bắc Phi châu, nằm gần mé biển Địa Trung Hải. Dân số 120 ngàn. ngoài tiếng bản xứ dân Tunisie nói rành tiếng Pháp vì trước kia Tunisie là thuộc địa của Pháp). Nhà cửa kiến trúc ở Djerba, mới, nhiều tầng, nhà màu trắng, cửa màu xanh, đa số thương gia giàu ở đây. Tổng thống của Tunisie nhiệm kỳ là…21 năm. Tunisie, Maroc, Algerie, Ai Cập, Hy Lạp cùng là gốc Ả rập, phong tục, tạp quán giống nhau, nhưng Tunisie, Maroc, Angerie nằm ở phía Phi châu, không nằm trong khối Trung Đông Ai Cập,Hy Lạp… Đời sống xứ Tunisie mắc mỏ hơn so với các nước vừa kể trên: 1 euro =1,8 tiền tunisie.
Khách sạn sát biển, ban đêm nghe rõ tiếng sóng biển và gió. Tháng hai, tháng ba nắng chói chang, nhưng rất lạnh. Ban ngày, picine và bãi biển vắng tanh. Khách ra bãi biển thả tầm mắt nhìn trời xanh, nước xanh bập bềnh theo làn sóng rồi quay vào. Những du khách thích phơi nắng, tắm biển không không bao giờ đến đây trong những tháng đầu năm.

Rời khách sạn buổi sáng sớm, càng xa, càng vắng vẻ, hoang sơ. Nhà cửa bằng ci măng, thấp thè lè, từ cánh cửa chính lên đến nóc nhà chừng một thước. Nóc nhà bằng phẳng, cửa sổ, cửa chính bằng màu xanh da trời. Nhà kiểu mới có thêm một vòng tròn nhô lên cao ở giữa nhà,
Xe ngang qua những làng mạc nghèo nàn, có nơi dân số 1 500, 1 800…Đất rộng, dân ít, đất vàng khô cứng, khách tự nghĩ  họ làm gì để sống ?  trường học xa cả chục cây số. Đường đến miền Nam, cònh sử dụng loại xe hơi và xe bicyclette đã rỉ rét của Pháp vào thập niên 50 .
Xe qua khỏi các làng, các núi rừng, sa mạc, rồi băng qua biển bằng con đường mòn làm bằng đá dài bảy cây số rưởi, mười mét bề ngang. Đường này do người La Mã làm để lạc đà đi ngang qua (1551). Tiếp tục xe đưa chúng tôi qua các đèo heo hút để đến “ngôi nhଓ đá nằm bên xa lộ của một gia đình có bốn  con. Họ đã đục núi này để làm nhà ở. Cửa chính để vào là một đường hầm, ra khoải đường hầm, nhìn lên thấy tận chân trời, chung quanh có phòng ngủ, phòng ăn, phòng bếp…Ngủ, người ta nằm trên phiến  đá vừa đủ một người, mền đắp đã bạt màu, cũ, rách, bụi bặm…
 
Chúng tôi vào thị xã Kairouan, viếng ngôi đền thờ có 400 cây trụ lằng màu marbre màu hồng và đen một trong ba trăm ngôi đền thờ tại đây. Ngoài cũng như trong, khắc vẻ màu sắc. Mỗi màu là một biểu tượng may mắn cho dân đạo Hồi.
Chúng tôi đến một ngôi làng truyền thống vào thế kỷ 17. Cánh cửa chính của ngôi nhà có gắn hai vòng sắc tròn, một bên trái, và một bên phải. Dưới vòng phải, có một vòng tròn nhỏ. Người bên trong, muốn biết đàn ông hay đàn bà chỉ cần nghe tiếng gõ cửa: nam tả nữ hữu. Người vợ không mở cửa khi biết là đàn ông và khi người vợ khi đau ốm, không được phép đi bác sĩ một mình. Đàn bà, con gái ở đây thấy còn trùm khăn đen từ đầu đến gót chân, chỉ chừa hai con mắt mỗi khi ra đường. Chuyện cưới vợ, đẹp, xấu là chuyện hên xui may rủi, dâu do cha mẹ chọn lựa, sau ngày rước dâu người chồng mới biết được mặt vợ. Khác với miền Nam, miền Bắc Djerba,  đàn bà, cô gái đội khăn, nhưng ít thấy trùm mặt.

(Bích Xuân)
Đoàn lữ khách trên lưng lạc đà bước đi chậm chạp, ngược gió giữa sa mạc chói chang. Gió thổi mạnh, hở môi là cát bay dính vào răng. Hơn một tiếng đồng hồ giữa biển cát vô tận trong sa mạc, không nhìn thấy đâu là phương hướng.. Đoàn du khách cỡi lạc đà tiếp tục đi về phía trước, con lạc đà của tôi bỗng dưng sùi bọt mép, thè lưỡi dài hơn một gang tay, nó cất tiếng kêu lớn, rồi liếm tai con lạc đà đi bên cạnh, làm con lạc đà kia như không muốn đi, và nhiều lần như vậy. Phía sau cũng có con lạc đà êu y hệt vậy !. Chà! Với cái mỡn này làm sao mà thả hồn để xem mặt trời trên sa mạc…Tôi tò mò thì được biết: Mùa này là mùa của lạc đà cái nên, chỉ có con cái mới cất tiếng kêu tiếng… amour !
                                                                                                        
Sáng hôm sau, chúng tôi được đi xe ngựa vào thăm rừng cây Palmier (chà là) đủ loại, sống trên vùng đất sa mạc, cây Palmier có tuổi thọ từ 100 đến 150 năm. Màu sắc lá cây, và mùi hương thay đổi vào tháng tư. Tháng chín, trái chà là bắt đầu lớn, nhưng còn chát, chua…Chờ trái chín mùi, người ta bao lại bằng bao nylon để ngừa bụi bặm. Mùa đông thì trái chà tới thời kỳ chín ngọt.
(hang núi làm nhà )

Sau buổi cơm trưa, chúng tôi tiếp tục lên đường đến Tamerza và Chebika một ngọn núi nằm giữa sa mạc, có mạch nước ngầm. Lần này chúng tôi không đi bằng xe bus mà đi bằng xe 4x4. Đoàn xe chúng tôi gồm 8 chiếc, băng qua những con đường cát vàng hướng về dãy núi hấp dẫn xa tít tận chân trời. Bảy người trong một chiếc. Đường đến núi vắng hoe, buổi trưa hừng hực nắng, tài xế người Ả rập chạy xe qua những đoạn đường gập ghềnh, khúc khủyu, làm xe xốc tới, giựt lui, nghiêng bên này, ngả bên kia. Gió, cát, bụi mờ làm hơi thở như muốn hụt hơi, buồn nôn…

Đi xe bus cả ngàn cây số không sao, ngồi chiếc 4x4 này ngả nghiêng như người say rượu, chưa đầy một tiếng đồng hồ đã muốn ngất ngư...Vậy mà có người ngủ trên xe say mê ! Thỉnh thoảng có đoàn xe 4x4 chở du khách ngựợc chiều ngang qua đưa tay vẫy chào.
Cuối cùng đoàn xe dừng lại bên dãy núi, và dòng suối mát trong khe làm cho tôi dâng lên một cảm giác ngọt ngào dễ chịu, sung sướng, mình đã có mặt tại đây, để nhận ra phép lạ trong vùng sa mạc này.
Cuộc hành trình tiếp tục đến các thung lũng thiên thiên.. Dân chúng ở miền phiá Nam, hiền, không chộp giựt nên du khách được thoải mái.

Buổi chiều trở về để dùng bữa cơm tối với hai dàn chào bằng kèn trống om xòm. Ngày thưỡng lãm thắng cảnh, đêm được thưởng thức nhạc cổ truyền, vũ lắc mông, đấu kiếm, đua ngựa; nuốt lữa…Buổi ăn với rượu đỏ, nước ngọt, nước chai, và hút thuốc (đặc biệt của bản xứ) miễn phí. Gái, trai, già, trẻ vô tư uống rượu đến đỏ mặt, đỏ tai, Mùi rượu, mùi khói thuốc mịt mờ trong tiếng nhạc, tiếng cười vui tươi nhuộn nhịp, trong giây phút hạnh phúc hiện tại đến với mọi người.
 (Phòng ngủ trong hang đá)

Những ngày liên tục của đoàn người viễn du trên sa mạc nắng gió, dốc núi lặng thinh, cuối cùng lữ khách từ giã nơi đây. Chiếc xe bus của công ty du lịch an toàn, lăn bánh xuyên qua những con đường bụi bặm, đưa chúng tội trở về khách sạn Marmara miền Bắc Tunisie.
Khác với dân miền Nam mộc mạc, hiền lành, dân miền Bắc, khôn lanh, nhanh nhẹn, dẻo miệng…làm xao xuyến tâm hồn người mua, nên du khách thê thảm với giá trên cả trên trời.

Tôi hỏi một người lái taxi: Du khách đến đây, ông có thấy họ thấp thỏm âu lo kẻ lưu manh rình rập ở một góc hẻm nào đó không? Anh taxi nói chuyện này chưa bao giờ xẩy ra vì ở đây là trung tâm của các hãng du lịch
nên được bảo vệ an toàn. Nhưng đến bất kỳ đâu cũng phải đề phòng, nhất là giấy tờ…
Chúng tôi vào tiệm bán thảm và bán áo da là đặc sản nơi đây.Tunisie sở trường về dệt thảm, sản xuất áo da, trái chà là và món ăn truyền thống của họ là món thịt cừu.
Du khách về tới nhà sau chuyến du lịch còn nghe muì trừu của người bản
xứ đứng trên gió.

 

(Bích Xuân)
                                                                                            


                                                                          Bích Xuân
                                                                                            bichxuanparis@yahoo.com




 

                                                     Bích Xuân với những ngày  vui ở Dallas Texas

                       Những Kim Tự Tháp Trong Sa Mạc
                                                                 Bích Xuân

Chiếc AMC Airlines của Ai Cập chở đầy khách đã hạ cánh tại phi trường Louxor, sự hiện diện hai cảnh sát an ninh người Ai Cập to lớn khiến hành khách cảm thấy an toàn nhưng nhắc nhở một bất ổn rình rập, lẩn quẩn đâu đây. Ra khỏi máy bay, xe bus trong phi trường đến rước. Xuống xe bus, qua một cánh cửa, khách sắp hàng để trình passeport. Bên phải, có năm gian hàng đổi tiền. Bên trái là các nhân viên kiểm soát giấy thông hành. Gian hàng đổi tiền ngọai tệ cũng rất đơn sơ, không có cửa đóng, không có mặt kính chắn ngang. Du khách có thể đi vào bên trong để đổi tiền. Nhân viên đổi ngọai tệ họ tính bằng bút, không dùng máy tính. 1 euro bằng 7,40 livres tiền Ai Cập. 1 dollar Mỹ, 5,50 tiền Livre. Từ máy bay cho đến phòng ốc đều nói lên một sự nghèo nàn, lạc hậu của vùng du lịch nổi tiếng này. Bù lại, khi du lịch các nước khác, sắp hàng trình giấy thông hành, rã cẳng, nhưng ở phi trường Louxor (Ai Cập) thì lại rất nhanh. Nhanh đến nỗi khách không có thời giờ để nhìn những gì chung quanh. Đổi tiền, trình thông hành, lấy hành lý chỉ trong vòng 30 phút, thật là hiếm có !

Bước ra khỏi cửa, du khách ngạc nhiên khi nhìn thấy một nhân viên trong phi trường cầm thuốc nhả khói mù mịt, ngay trước bảng cấm hút thuốc. Lúc trên máy bay, một người phụ nữ Pháp hỏi tiếp viên, vừa rồi bà ta nghe có mùi thuốc khi một người đàn ông đi ngang qua. Anh tiếp viên lắc đầu. Một tiếng sau, người tiếp viên trở lại dẫn bà đến phòng của tiếp viên. Họ cho bà hút thuốc ở đó.
Ra khỏi phi trường, tôi tìm chiếc xe bus để đi đến tàu chờ ở bờ sông Nil, (như đã ghi trong tờ chương trình). Anh phu xe đỡ chiếc valise tôi để vào xe, rồi chìa tay đòi tiền “ tip”  20 livres Ai cập ( 3,50 euro). Khi lên xe tôi được biết, tự mình để hành lý vào xe thì khỏi phải trả tiền. Đến tàu làm thủ tục xong thì trời đã tối nhem, nơi đây 5 giờ chiều mà trời đã tối đen như mực. Ai Cập vào những tháng 7, 8 sức nóng từ 40 đến 45 độ C. Tháng 10,11, khí hậu từ 25,27 độ C. do vậy đi chơi vào những tháng này nhớ mang theo …áo len cho một cuộc du hành vào sa mạc.
Louxor là nơi đông du khánh nhất, vì nơi đây có nhiều đền đài của các vua chúa. Du lịch nơi này, nói chung các nơi ở trên xứ Ai Cập, bạn có thể thấy đàn bà trùm khăn kín mặt, hay đàn ông mặc áo cổ truyền đi lang thang khắp nơi, nhưng bạn đưa máy chụp họ bạn phải trả tiền. Người “được” chụp hình sẽ bám sát bạn để đòi tiền, muốn đưa bao nhiêu cũng được, ít nhất là 10 livres (1,50 euro). Dân ở đây nhờ vào khách du lịch, như người đánh xe ngựa mỗi tháng lãnh được 300 livres tức 20 euros. Riêng phụ nữ vẫn giữ phong tục phục tùng chồng con vô điều kiện, và những cô sống ở miền quê không bao giờ đánh răng buổi sáng,
 Để phục vụ du lịch trên sông Nil, ước chừng khoảng 200 chiếc tàu, mỗi tàu có 60 phòng ngủ, ngoài ra còn có khoảng 100 tàu “bus taxi” nhỏ. Nếu đi du lịch ở Louxor chắn chắn bạn phải ở trên tàu mới đủ an toàn. Sau khi bạn đi xem thắng cảnh về, người làm phòng, mỗi ngày sẽ cho bạn sự ngạc nhiên. Mở cửa, bạn sẽ giật nẩy người khi thấy một người đang lơ lửng trong buồng tắm, hoặc có người đeo kính nằm đọc sách trên giừờng bạn Trấn tĩnh sau phút thất kinh hồn vía, bạn nhận ra đó là những chiếc khăn do người dọn phòng gấp lại một cách ngoạn mục để tạo cảm giác mạnh cho ban.
Kỹ thuật chọn người phục vụ ở đây khá khéo léo. Nếu quan sát những người làm việc trên tàu, ê kíp phục vụ trong phòng ăn, thường rất trẻ, mặc áo chemise trắng, quần đen, cổ thắt bướm, anh nào cũng hoà nhã dễ có cảm tình, nhìn là có cảm tình ngay. Có lẽ vì vậy mà khách “típ” khá hào phóng. Còn những người làm phòng hầu hết là đàn ông, có nét quê mùa, dễ tạo cho bạn cảm giác tin tưởng. Những cảnh sát thì lại khác, rất ngầu trong bộ áo quần đen, bérêt đen, to con lừng lững. Người nào người nấy lạnh lùng như đá cục, hầu như chẳng bao giờ thấy ai nở nụ cười.
Louxor

Tàu di chuyển chỗ này đến chỗ kia, từ hướng nam, đến hướng bắc, rời đông sang tây để bạn viếng cảnh. Trên tàu có hai nhóm du khách. Nhóm đi chung với đoàn, và nhóm đi tự do. Nhóm đi theo đoàn, có “guide” hướng dẫn từ a đến z. Nhóm đi tự túc, phải mướn taxi, phải biết trả giá, vì nơi này toàn là giá “trên trời”, bất cứ gì cũng phải trả giá. Đi theo groupe thì đắt hơn gấp 2 lần, vậy mà, phải trả thêm tiền vì những mục không có trong hợp đồng. Ví dụ như: cỡi lạc đà, đi xe ngựa, thăm làng quê, thả thuyền buồm ngắm cảnh trên sông, dạo vườn hoa coi mèo, chó hoang, nghe trình diễn nhạc kịch bằng những màu sắc ánh đèn về ban đêm ở các đền đài, thăm các kim tự tháp v.v… tất cả phải trả thêm 300 euro . Đi theo tour, vất vả nhất là phải thức dậy thật sớm, thường vào lúc 06 giờ sáng, 06 giờ 30 điểm tâm, 7 giờ lên xe. Cũng có ngày thức dậy từ 3 giờ sáng, để khởi hành lúc 4 giờ.

Đi dạo trong vườn Botanique chẳng hạn. Trong vườn này đa số chó và mèo hoang. Nhiều chú chó con, mèo con rất đẹp nhưng đừng nên rờ vào bạn sẽ có thể bị cào hay cắn. Sau khi đi dạo vườn hoa, bạn sẽ đi thăm ngôi làng Nubien với những căn nhà đất thô sơ trên bãi sa mạc mà nước là hơi thở của linh hồn. Trần nhà che bằng lá cây, có nhà để trống về phiá mặt trời mọc. Hỏi tại sao thì được biết: nắng bình minh không nóng. Nhà ở đây xây bằng đất sét và muối, nên chỉ cần ba ngày mưa gió là nhà cửa bị tiêu tùng, nhưng ở sa mạc này quanh năm suốt tháng chẳng bao giờ có mưa.
Người hướng dẫn dặn dò khách du lịch không cho tiền trẻ con mà chỉ cho chúng bút viết hoặc bánh kẹo mà thôi. Theo anh nếu chúng có tiền rủng rỉnh chúng sẽ không chịu đến trường. Quả vậy, khi tàu vừa cặp bến thì những người đàn bà mặc áo đen, khăn choàng đen, đầu đội rổ nữ trang và một số trẻ em ào đến mời mọc . Người ta không mua mà chỉ cho quà trẻ con Có lẽ chúng không hiểu tại sao người ta chỉ cho toàn bánh kẹo và bút viết. Một vài bà cụ bà mặc áo đen, trùm khăn đen ngồi trên cát năn nỉ bạn chụp hình: “Hello, Hello ! two euro !”. Hầu như không thấy người ta dùng dollars Mỹ? Cũng như ở trên croisières họ chỉ nhận credit card và tiền euro, thậm chí không nhận ngay cả tiền Livres của Ai Cập. Hỏi tại sao thì được cho biết: đa số croisières ở đây là nghiệp đoàn của Pháp, nên trả tiền euro dễ tính cho họ. Điều này vừa nghe qua không ổn cho lắm! Du khách lỡ đổi tiền Livres Ai Cập rồi thì ráng mua đồ linh tinh cho hết, đi đến đây lần này chắc gì trở lại lần thứ hai ?
 
Sông Nil dài 6700 cây số, độ sâu khỏang 1 400 thước. Đi thuyền dạo trên bờ sông Nil thật là thơ mộng. Từ thành phố này sang thành phố khác, bạn đừng ngần ngại đi lên những tàu “bus” hay trên những chiếc tàu chở người. Không khí ở đây nồng ấm, đón tiếp ân cần, Dân chúng ở đây không gọi sông Nil là sông mà gọi là biển, có lẽ nó quá dài và lớn .
 Khu Louxor là một nơi được khách du lịch thăm viếng nhiều nhất, nơi đây được nối với khu Karnak bởi một con đường đi dài hai bên có những tượng thân sư tử đầu người (sphinx). Đền này được xây dựng từ thế kỷ 14 trước thiên chúa giáng sinh, tính đến nay được 3.406 năm. Người ta đã đặt thêm nơi đây sáu tượng lớn với
Bích Xuân
hai tháp nhọn vào thời vua Ai Cập Ramsès II. Một trong hai tháp nhọn này đã được đem tặng cho nước Pháp dưới thời Napoléon I vào năm 1813. Tháp nhọn này hiện nay nằm giữa công trường Concorde tại Paris. Từ Louxor đến đền Abou Simbel 350 cây số, đến Le Caire 700 cây số. Le Caire là thủ đô của Ai Cập. Đây là thành phố lớn nhất của các xứ Ả Rập và các xứ Phi Châu. Thành phố này ở bên bờ sông Nil miền bắc Ai Cập. Ở phía tây thì có ba kim tự tháp lớn.

Thời tiết ở Ai Cập tháng 11 mà còn chói chang hơi nóng. Nếu vào tháng 7,8  mặt trời đỏ rực, cuồn cuộn sức nóng khô người vọt tới 45, 48 độ C. Sự thay đổi nhiệt độ do giãn nở khi nóng, và co lại khi lạnh, tạo thành những cơn bão cát tối tăm trời đất. Ban đêm và sáng sớm gió lạnh cắt da.

Du lịch trên đất nước Ai Cập, bạn sẽ được ngồi trên những con lạc đà có cặp mắt đáng yêu, có thể chịu đựng được đói khát, đưa bạn đi trong vùng sa mạc mênh mông, ngắm cảnh trên vùng cát lún, chiêm ngưỡng những đền đài, lăng mộ và kim tự tháp xếp bằng tảng đá từ chân đến đỉnh, thể hiện sức mạnh của người cổ Ai Cập. Qua nhiều thế kỷ, kim tự tháp và đền đài được tu bổ lại nhưng không làm mất đi sự sáng tạo của nền văn minh thời cổ. Những bức họa trên tường và những nét chữ là ký hiệu, trong thời cổ Ai Cập là điểm hấp dẫn, gợi ý tò mò của du khách, vượt qua các vùng mạc mênh mông để tìm hiểu những điều huyền bí…

Trước kỹ thuật chính xác, Kim tự tháp với những khối đá không thể làm khác hơn ngay cả với những phương tiện thời nay. Làm sao có thể đem vào trong công trường hơn 100 máy móc một lúc ? Xây dựng kim tự tháp đòi hỏi một sự tính tóan chính xác với sự sắp xếp chặt chẽ, không thể làm tới đâu hay tới đó được. Ngay lúc khởi đầu người Ai Cập đã biết dùng những phương tiện gì, những máy móc gì, và cách tổ chức công trường ra sao ? (Những đường nứt mà chúng ta thấy là do kết quả của những trận động đất chứ không phải do sự tính toán sai khi xây dựng). Trước vấn đề của những kim tự tháp, các nhà nghiên cứu khoa học đặt câu hỏi: Không làm những mẫu thử nghiệm giống như họ?. Hoặc làm mẫu thử nghiệm giống như thời đó, điều này đòi hỏi một sự tưởng tượng phong phú về kỹ thuật hình học (concept de récusivité) môn hình học này mới có vào thế kỷ 19. Vậy ngày xưa làm sao người ta đã biết được ?
Những kim tự tháp đồ sộ nằm đó, nhìn chúng ta như thách đố từ bao nhiêu nghìn năm nay. Những máy móc người xưa chế tạo bằng tay đơn sơ nhưng rất có hiệu quả, thời đại bây giờ không thể chế lại như vậy được. Họ có những bí quyết riêng mà không ai có thể đoán ra đựợc. Kim tự tháp vẫn là điều bí mật đối với các nhà khoa học.
Những kim tự tháp có một sắc thái nào đó về tôn giáo, đề cao thần quyền và thượng đế tối cao, với một ý nghĩa khác các tôn giáo khác. Chẳng hạn như những đền thờ mặt trời, tượng hình bằng người, đầu thú vật (biểu tượng thần linh). Kiến trúc độc đáo thời Ai Cập là nghệ thuật tạc tượng, chạm trổ hình trên đá, trên tường, đều hướng về một mục đích chung, họ tin rằng có một cuộc sống vĩnh cửu trong cái chết, để tiếp nối cuộc sống vừa qua của họ. Họ đã thực hiện giấc mơ chiến thắng thời gian, chiến thắng được sự lãng quên, bằng chứng là nghệ thuật của họ mãi mãi ở trong trí nhớ của mọi người.

Mỗi năm Le Caire có 6 triệu du khách viếng thăm. Thành phố này ở bên bờ sông Nil miền bắc Ai Cập). Ở phía tây Gizeh có ba kim tự tháp lớn và tượng sư tử đầu người. Sphinx là biểu tượng của Ai Cập. Những kim tự tháp này đã có hơn 3500 tuổi .
Kim tự tháp lớn nhất và xưa nhất là kim tự tháp Khéops, một trong bảy kỳ quan thế giới, còn hai kim tự tháp khác nhỏ hơn là kim tự tháp của Khéphren (con trai) và Mykérinos (cháu nội vua Khéops) cũng nằm gần đó.

- Kim tự tháp Khéops do vua Khéops lựa chọn vùng Gizeh, để xây phần mộ cho mình  cao 147 thước. Cạnh của mặt đế hình vuông: 230 thước. Độ nghiêng: 51,5 độ. Mỗi khối đá dùng để xếp từng lớp có chiều cao trung bình 1,27 thước. Kim tự tháp bên trong xây theo nấc thang xoắn ốc hình vuông từ đế lên đến đỉnh.

- Kim tự tháp thứ hai là Khéphren (con của vua Khéops) cao 143,5 thước, với độ nghiêng là 53 độ, cũng nằm trên một phần đồi vùng Gizeh, phía tây nam kim tự tháp của cha. Kim tự tháp này dễ nhận diện từ xa, bởi đỉnh tháp còn được bao phủ bởi bột vôi. Kim tự tháp này nhỏ hơn kim tự tháp cha một tí, nhưng khi mới nhìn, người ta có cảm tưởng kim tự tháp này cao hơn kim tự tháp của cha, lý do là kim tự tháp này được xây trên mặt đất cao hơn. Bên trong cấu trúc đơn giản hơn kim tự tháp cha. Khi khám phá ra hầm mộ này người ta chỉ thấy quan tài hình người bằng đá bị bể, trong đó không có xác ướp. Phần mộ Khéphren ít bị hư hại hơn là phần mộ của cha.

- Kim tự tháp thứ ba Mykérinos (con trai của Khéphren), cháu nội của vua Khéops. Người ta không biết rõ về những sự kiện xẩy ra dưới thời vua này. Nhưng thời gian sau này, các nhà khảo cổ, tìm được hồ sơ viết trên giấy cổ của Ai Cập, lưu lạc đến thành phố Turin (Ý), trong đó người ta biết Mykérinos đã trị vì 18 năm, sau đó Mykérinos nhường ngôi lại cho người con trai, và người con trai này là ông vua thứ tư cuối cùng của dòng họ vua này. Ông vua thứ tư cuối cùng này, đầu óc cởi mở, có lòng nhân từ và phân xử công bằng. Ông cho xây một kim tự tháp cho mình, nhỏ hơn kim tự tháp của cha, ông nội, và ông cố. Lý do là không muốn dân chúng khổ cực.
Còn về tượng Sphinx sư tử đầu người: Đầu người ở đây có thể là khuôn mặt của vua Khéops hay là Khéphren. Theo truyền thuyết kể lại, lúc đòan quân của hoàng đế Napoléon và nhóm chuyên gia khảo cổ đặt chân đến vùng này, họ chỉ thấy phần đầu tượng Sphinx mà thôi, ngòai ra là cát phủ. Đầu tượng 5 thước bề cao. Khi người ta đem hết lớp cát phủ ra, tượng Sphinx mới hiện ra nguyên hình. Tượng này trong một trận chiến bị đạn nên phần mũi (dài 2 thước) đã nứt và rơi xuống đất. Napoléon rút quân về, quân đội Anh thay vì đem mũi dán lên tượng thì lại đem về chưng tại viện bảo tàng British Museum  tại Luân Đôn.

Người ta cũng đã tìm thấy được một loại  “thước đo” của Ai Cập ở trong kim tự tháp. Trên thước này, có những gạch chia không đều đặn. Thước này có chiều dài 52,5 cm, được chia ra làm 28 đơn vị, nhưng 28 đơn vị này không đều nhau. Nếu không là một lọai thước tính thì nó còn có ý nghĩa gì mà các nhà khoa học chưa có câu trả lời. Ai Cập luôn luôn tạo một sự thu hút huyền bí trong tâm trí của mọi người. Bạn đến thăm đền Philaé phải qua một sông bằng thuyền (từ 70 năm nay) trước kia là vùng sa mạc, đền Philaé nằm giữa hai đập nước nên thường xuyên bị ngập nước 10 tháng trong một năm. Vùng sa mạc này vào năm 1894 do người Anh cho dẫn thuỷ nhập điền đem lợi hàng năm 75 triệu livres Ai Cập. Trong đền những mẫu tự thời cổ, những hình chiến binh cầm giáo mác, những thiếu nữ, hay những người đàn ông mình người đầu thú, được khắc trên vách tường. Mỗi hình ảnh mỗi ý nghĩa qua những thời đại văn minh cổ Ai Cập.
Tại đây, có loại giấy papyrus đặc biệt làm bằng xác một loại cây, để vẽ hình. trên giấy này đem nhúng vào nước, không bao giờ bị rách. Cách l2àm loại giấy này rất đơn giản. Một nhánh cây nhỏ, có hình dáng như cây trúc, người ta gọt bỏ lớp bên ngoài, chẻ một lớp thật mỏng rồi đem ép và nối lại tờ này với tờ kia, cho đến khi thành tờ giấy lớn, sau đó đem phơi khô.
Bích Xuân
Trong sa mạc mênh mông, Ai Cập còn nhiều điều bí ẩn. Huyền thoại hai bức tượng ở vùng Louxor, thung lũng của hoàng hậu, và hai ngôi đền « khổng lồ » của dòng họ vua Ramsès II trên vùng cát xoáy không cỏ cây, chỉ có chân trời vô tận nằm sát bờ biển ở Abou Simbel.
Trước khi vào thăm viếng bên trong đền đài, bạn phải mua những tấm poster card để khi về có hình kỷ niệm, vì ở đó cấm du khách không được chụp hình, quay video khi vào thăm viếng bên trong.
Còn một kỳ nữa.

                                                                   Bích Xuân
                                                                           bichxuanparis@yahoo.com

                                                     Những Ngày Trên Nước Ý
                                                                           Bích Xuân

Tôi đến thành phố Rome, nơi có mối tình lãng mạn của hoàng đế César với nữ hòang Cléopatre xứ Ai Cập. Trước khi vào những tiết mục tạp ghi linh tinh xin tóm lược đôi dòng về mối tình của vị hoàng đế thành Rome này. Khi vua cha chết, Cléopatre bị người chồng và em trai lật đổ Cléopatre lấy lại ngai vàng năm 23 tuổi, nhờ sự giúp đỡ của Jules César. Cléopatre có một con trai với César tên Césarion. Khi César chết vì bị ám sát, Cléopatre lấy một tướng La Mã tên Marc Antoine là nhân vật chính trong vụ trả thù chống lại những kẻ giết César. Marc Antoine cánh tay mặt của César cũng là cháu ruột của

César. Với một tham vọng lớn, tạo nên một quyền lực mạnh để trị vì trên toàn vùng miền đông Địa trung hải, Cléopatre và Marc Antoine chống lại Auguste con đỡ đầu và cũng là người kế nghiệp của Jules César. Khi bị thua trận tại vùng Actium Cléopatre đã tự sát bằng cách để rắn độc cắn vào tay mình. (Cléopatre chết năm 39 tuổi, trước thiên chúa giáng sinh 30 năm).

 Bích Xuân

Từ khách sạn, trong vùng ngọai ô của Rome, (với bản đồ trên tay) tôi đi bằng xe điện ngầm thẳng một tuyến đến đấu trường Colisée một cách dễ dàng. Chụp vài tấm hình Colisée, rồi đi xem vòng quanh các cửa thành. Sắp hàng 45 phút, chờ mua vé vào trong đấu trường Colisée, nơi của những người giác đấu với dã thú ngày xưa. Kiến trúc này, dưới triều đại vua Vespasien.Tôi leo lên tầng cao thứ ba, nhìn xuống giữa thung lũng đấu trường lồng lộng gió nắng. Tôi đang tưởng tượng, ở phía dưới người giác đấu đang vật nhau với cọp, beo để dành sự sống. Linh mục Ignace là người đầu tiên tử đạo giữa đám sư tử tại Colisée này. (thời đại lúc đó dân Ý không ưa thiên chúa giáo).

Colisée là một di tích nổi tiếng được nhiều người biết đến, đây là một loại đấu trường lộ thiên hình bầu dục của những cuộc đấu giữa người và cọp, beo. Chỗ ngồi lộ thiên được xây cất theo những bầu dục  đồng tâm, với nhiều nấc thang, từ thấp lên cao có thể chứa được 70.000 người, với 80 chỗ ngồi dành cho những nhân vật quan trọng( ngồi gần đấu trường). Nơi đây hệ thống âm thanh thiên nhiên, dựa trên

tiếng vang dội nhờ những nấc thang bầu dục chạy quanh từ dưới lên trên. Đấu trường này nổi bật ở giữa thung lũng. Colisée được xây trên một cái hồ nhân tạo với kích thước bề ngang 188 m, bề dọc 156 m, phần ngoài có chiều cao 50 m, người ta đã xử dụng 100.000 mét khối đá và 300 tấn sắt để làm những móc nối liên kết những khối đá. Colisée được thực hiện vào năm 70, sau thiên chúa giáng sinh. Đấu trường được khánh thành mười năm sau bằng một loạt chương trình diễn về những người giác đấu “gladiateurs” với dã thú, cọp, beo, sư tử… Chương trình này kéo dài 100 ngày. Trong thời gian đó, 5000 thú dữ bị giết chết. 80 chỗ ngồi riêng biệt dành cho những nhân vật quan trọng (ngồi gần đấu trường), những chỗ ngồi đặc biệt này được đóng tiền hàng tháng để giữ chỗ. Dân chúng thì khỏi phải trả tiền, nhưng ngồi trên những nấc thang cao hơn. Colisée có 160 vòm cửa ra vào để lên các nấc vành đai trong đấu trường. Ở ngay chính giữa là đấu trường, một mặt phẳng được phủ cát với bề ngang 76m, bề dọc 46 m. Còn phần hầm, được chia ra làm ba khu chồng lên nhau bằng những nấc vành đai. Dưới đấu trường, có một hệ thống hành lang ngầm dưới đất.

Trước cửa thành Colisée, bắt đầu từ 10 giờ sáng, có những đàn ông Ý với thân hình khỏe mạnh, săn, chắc,(hình như còn lại chút “di truyền” của những người giác đấu ngày xưa). Những “người mẫu” này cao trên 1,80m mặc trang phục và đội mũ sắt của người giác đấu ngày xưa để du khách chụp hình lưu niệm. Chụp với một giác đấu phải trả 5 euros, hai giác đấu 10 euro, ba, 15 euro… Đi ngang qua một anh giác đấu đang niềm nở chào đón, tôi mỉm cười, đi thẳng. Anh giác đấu có đôi lông mày đen cong,

hàm răng trắng đều, xòe 5 ngón tay nói 5 euro. Tôi vẫn không giảm tốc độ. Anh giác đấu tự xuống giá vói 3 ngón tay đưa lên :. 3 đồng. Tôi cười…ruồi, đưa hai ngón tay trả giá 2 đồng. Anh giác đấu tươi cười gật đầu .

Bích Xuân  & giác đấu

Nếu chụp hình với người giác đấu, trả 2 đồng rồi đi thì chuyện đến đây chấm dứt. Chuyện chưa chấm dứt vì, tôi bước lên “ngai vàng” bằng miếng đá cao, chuẩn bị làm dáng để chụp hình thì người giác đấu “tấn công” tôi bằng những câu hỏi, cứ thế mà tôi trả lời quên bẳng đi chuyện chụp hình. Người giác đấu nói tiếng không biết tiếng Pháp nhưng tiếng Anh trôi chảy,. Tôi cũng nói bằng tiếng Anh, nhưng tiếng Anh…cà lăm. Vậy mà, tôi cũng hiểu được công việc đứng chào khách du lịch để chụp hình là việc làm cho Colisée, không phải cho cá nhân. Tôi thắc mắc:” Đứng như vậy mùa đông có lạnh lắm không ?” Anh ta nói: “ Nước Ý không có mùa đông. Mùa đông chỉ là sương buổi sáng nhưng không lạnh…” Tôi lại tò mò muốn biết tuổi trẻ nước Ý ngày nay hầu hết theo thiên chúa giáo: “ Anh vẫn siêng đi lễ ngày chủ nhật ?” Anh ta nhún vai, đưa bàn tay, lật qua, lật lại, ý nói chỉ thỉnh thoảng thôi. Vậy là anh giác đấu này không phải là con chiên ngoan đạo của chúa. Tôi còn thắc mắc: “Trong viện bảo tàng và những nơi công trường, đa số tượng đàn ông “nu” còn đàn bà thì không, tượng nào cũng có chiếc lá để che vùng “tam giác” ?”. Anh giác đấu cười: “ Ngày xưa người ta coi chuyện đàn ông trần truồng là thường, họ không chấp nhận đàn bà khỏa thân ” . À ra thế ! Anh giác đấu cao, to đến thế mà lại thua tôi đến …9 tuổi đời. Coi như chuyện hẹn hò như mây khói theo César về chốn xa xôi !

Hôm sau, chúng tôi được anh giác đấu đưa đi xem nhà thờ Saint Pierre (tòa thánh vatican 1656–1667), bằng con đường La via della Conciliazione. Con đường băng ngang khu phố cổ Borgo. Từ khu phố này, người ta có một cái nhìn tổng quát hướng về tòa thánh Saint Pierre ở vùng Vatican (trước cổng có quân giữ thành gốc Thụy Sĩ ). Kiến trúc sư Bernini khi xây dựng quảng trường, trước tòa thánh Saint Pierre đã tạo hai đường vòng cung có mái với những cột tròn, mục đích để làm nổi bật tòa thánh. Khi nhìn vào, người ta thấy hai vòng cung ôm lấy tòa thánh ở chính giữa như một cái hộp đựng viên ngọc quí. Bốn hệ thống cột tròn, theo hình bầu dục, thực hiện từ năm 1656 đến 1667, dùng để che những kiến trúc rời rạc chung quang. Tất cả gồm có 88 trụ với 20 thước bề cao. Ở trung tâm của những trụ này, có một tháp bốn cạnh đỉnh nhọn (obélisque). Trụ này được mang từ vùng Héliopolis vào năm 37 (trước thiên chúc giáng sinh) về circus tại Rome. Đến năm1585, trụ obélisque được di chuyển đến vùng Vatican và đặt giữa 88 trụ tại trung tâm quảng trường.

Rome, thành phố La Mã, nơi chính yếu trong vùng Latium và cũng là thủ đô của nước Ý. Thành phố này ở bên dòng sông Tibre, cách biển 22 cây số. Đôi khi người ta còn gọi Rome là thành phố của bảy ngọn đồi. Rome là trụ sở trung ương của thánh Pierre, một trong những thủ đô của thiên chúa giáo. Theo huyền thọai của La Mã,  Rome đến từ tên của người thành lập ra thành phố này là Romulus. Người ta không biết rõ về dân số lúc đó, khi thành phố phát triển trước tiên bên bờ trái của sông Tibre. Trong vùng rất nổi tiếng về rượu chát và dầu olive. Trong những thời xa xưa, thành phố đã là nạn nhân của núi lửa, lúc đó nham thạch chảy qua thành phố Rome đã tạo ra 7 ngọn đồi, có hai ngọn đồi nổi tiếng được mọi người biết đến là ngọn đồi Capitole và Palatin. Ngọn đồi Capitol ở gần vùng Champ de Mars, ngọn đồi đó có một cái đền nổi tiếng là đền Jupiter. Còn ngọn đồi Palatin là nơi cư ngụ của những nhà giàu quí tộc, cũng như những thuợng nghị sĩ .

Rome được chia thành hai vùng, một vùng dành cho chính quyền, một vùng dành cho tôn giáo. Người dân sống tại Rome thời đó được miễn thuế. Ở phía bắc, vùng Milan và Vérone rất giàu, nhờ vào nghề dệt và buôn  bán các loại vải, còn miền nam thì nghèo hơn. Tòa thánh Vatican nằm biệt lập ở một phần đất riêng biệt, đó là nhà thờ Saint Pierre (Thánh Pierre thế kỷ 13) và những cơ sở phụ cận khác. Nơi đây, được coi như một xứ sở riêng, với những luật lệ riêng của (Bích Xuân Trước tòa thánh Vatican ) tòa thánh, và có một đội quân nhỏ canh gác, đây là một đội quân rất trung thành và rất ngoan đạo, điều kiện thiết yếu để được tuyển chọn vào đội quân này phải là gốc Thụy Sĩ. Về thiên chúa giáo, người ta thường đi hành hương về Rome và về thánh địa Jérusalem (nơi Chúa sinh ra đời). Qua lịch sử, Rome có rất nhiều đền đài di tích cổ, viện bảo tàng trong thành phố. Đây là một thành phố được nhiều người  thăm viếng với 12 triệu du khách mỗi năm.

  Những ngày ở Rome thủ đô nước Ý, chúng tôi thưởng thức những món ăn đặc biệt của Ý như món Pizza, spaghetti v.v...Những tiệm ăn nơi trung tâm khách du lịch, vừa đắt lại vừa không ngon. Ngòai phần trả tiền ăn, có những tiệm cộng thêm tiền…chỗ ngồi, (2 euros mỗi người), bánh mì ăn kèm theo dĩa thịt cũng tính tiền, và cộng luôn cả tiền..tô, dĩa, muỗng nĩa. Các bạn đừng ngạc nhiên, hãy làm quen với cách tính này trước khi đi du lịch ở Au Châu.
Hẹn bạn thư sau về một thành phố Florence thơ mộng là quê hương của danh họa Léonard de Vinci, tác giả của bức tranh nổi tiếng thế giới La Joconde.

                                                                      Bích Xuân