Những Kim Tự Tháp Trong Sa Mạc
Bích Xuân
Chiếc AMC Airlines của Ai Cập chở đầy khách đã hạ cánh tại phi trường Louxor, sự hiện diện hai cảnh sát an ninh người Ai Cập to lớn khiến hành khách cảm thấy an toàn nhưng nhắc nhở một bất ổn
rình rập, lẩn quẩn đâu đây. Ra khỏi máy bay, xe bus trong phi trường đến rước. Xuống xe bus, qua một cánh cửa, khách sắp hàng để trình passeport. Bên phải, có năm gian hàng đổi tiền. Bên trái là
các nhân viên kiểm soát giấy thông hành. Gian hàng đổi tiền ngọai tệ cũng rất đơn sơ, không có cửa đóng, không có mặt kính chắn ngang. Du khách có thể đi vào bên trong để đổi tiền. Nhân viên đổi
ngọai tệ họ tính bằng bút, không dùng máy tính. 1 euro bằng 7,40 livres tiền Ai Cập. 1 dollar Mỹ, 5,50 tiền Livre. Từ máy bay cho đến phòng ốc đều nói lên một sự nghèo nàn, lạc hậu của vùng du
lịch nổi tiếng này. Bù lại, khi du lịch các nước khác, sắp hàng trình giấy thông hành, rã cẳng, nhưng ở phi trường Louxor (Ai Cập) thì lại rất nhanh. Nhanh đến nỗi khách không có thời giờ để nhìn
những gì chung quanh. Đổi tiền, trình thông hành, lấy hành lý chỉ trong vòng 30 phút, thật là hiếm có !
Bước ra khỏi cửa, du khách ngạc nhiên khi nhìn thấy một nhân viên trong phi trường cầm thuốc nhả khói mù mịt, ngay trước bảng cấm hút thuốc. Lúc trên máy bay, một người phụ nữ Pháp hỏi tiếp viên,
vừa rồi bà ta nghe có mùi thuốc khi một người đàn ông đi ngang qua. Anh tiếp viên lắc đầu. Một tiếng sau, người tiếp viên trở lại dẫn bà đến phòng của tiếp viên. Họ cho bà hút thuốc ở đó.
Ra khỏi phi trường, tôi tìm chiếc xe bus để đi đến tàu chờ ở bờ sông Nil, (như đã ghi trong tờ chương 
trình). Anh phu xe đỡ chiếc valise tôi để vào xe, rồi chìa tay đòi tiền “ tip” 20 livres Ai cập ( 3,50 euro). Khi lên xe tôi được biết, tự mình
để hành lý vào xe thì khỏi phải trả tiền. Đến tàu làm thủ tục xong thì trời đã tối nhem, nơi đây 5 giờ chiều mà trời đã tối đen như mực. Ai Cập vào những tháng 7, 8 sức nóng từ 40 đến 45 độ C.
Tháng 10,11, khí hậu từ 25,27 độ C. do vậy đi chơi vào những tháng này nhớ mang theo …áo len cho một cuộc du hành vào sa mạc.
Louxor là nơi đông du khánh nhất, vì nơi đây có nhiều đền đài
của các vua chúa. Du lịch nơi này, nói chung các nơi ở trên xứ Ai Cập, bạn có thể thấy đàn bà trùm khăn kín mặt, hay đàn ông mặc áo cổ truyền đi lang thang khắp nơi, nhưng bạn đưa máy chụp họ bạn
phải trả tiền. Người “được” chụp hình sẽ bám sát bạn để đòi tiền, muốn đưa bao nhiêu cũng được, ít nhất là 10 livres (1,50 euro). Dân ở đây nhờ vào khách du lịch, như người đánh xe ngựa mỗi tháng
lãnh được 300 livres tức 20 euros. Riêng phụ nữ vẫn giữ phong tục phục tùng chồng con vô điều kiện, và những cô sống ở miền quê không bao giờ đánh răng buổi sáng,
Để phục vụ du lịch trên sông Nil, ước chừng khoảng 200 chiếc tàu, mỗi tàu có 60 phòng ngủ, ngoài ra còn có khoảng 100 tàu “bus taxi” nhỏ. Nếu đi du lịch ở Louxor chắn chắn bạn phải ở trên
tàu mới đủ an toàn. Sau khi bạn đi xem thắng cảnh về, người làm phòng, mỗi ngày sẽ cho bạn sự ngạc nhiên. Mở cửa, bạn sẽ giật nẩy người khi thấy một người đang lơ lửng trong buồng tắm, hoặc có
người đeo kính nằm đọc sách trên giừờng bạn Trấn tĩnh sau phút thất kinh hồn vía, bạn nhận ra đó là những chiếc khăn do người dọn phòng gấp lại một cách ngoạn mục để tạo cảm giác mạnh cho
ban.
Kỹ thuật chọn người phục vụ ở đây khá khéo léo. Nếu quan sát những người làm việc trên tàu, ê kíp phục 
vụ trong phòng ăn, thường rất trẻ, mặc áo chemise
trắng, quần đen, cổ thắt bướm, anh nào cũng hoà nhã dễ có cảm tình, nhìn là có cảm tình ngay. Có lẽ vì vậy mà khách “típ” khá hào phóng. Còn những người làm phòng hầu hết là đàn ông, có nét quê
mùa, dễ tạo cho bạn cảm giác tin tưởng. Những cảnh sát thì lại khác, rất ngầu trong bộ áo quần đen, bérêt đen, to con lừng lững. Người nào người nấy lạnh lùng như đá cục, hầu như chẳng bao giờ
thấy ai nở nụ cười.
Louxor
Tàu di chuyển chỗ này đến chỗ kia, từ hướng nam, đến hướng bắc, rời đông sang tây để bạn viếng cảnh. Trên tàu có hai nhóm du khách. Nhóm đi chung với đoàn, và nhóm đi tự do. Nhóm đi theo đoàn, có “guide” hướng dẫn từ a đến z. Nhóm đi tự túc, phải mướn taxi, phải biết trả giá, vì nơi này toàn là giá “trên trời”, bất cứ gì cũng phải trả giá. Đi theo groupe thì đắt hơn gấp 2 lần, vậy mà, phải trả thêm tiền vì những mục không có trong hợp đồng. Ví dụ như: cỡi lạc đà, đi xe ngựa, thăm làng quê, thả thuyền buồm ngắm cảnh trên sông, dạo vườn hoa coi mèo, chó hoang, nghe trình diễn nhạc kịch bằng những màu sắc ánh đèn về ban đêm ở các đền đài, thăm các kim tự tháp v.v… tất cả phải trả thêm 300 euro . Đi theo tour, vất vả nhất là phải thức dậy thật sớm, thường vào lúc 06 giờ sáng, 06 giờ 30 điểm tâm, 7 giờ lên xe. Cũng có ngày thức dậy từ 3 giờ sáng, để khởi hành lúc 4 giờ.
Đi dạo trong vườn Botanique chẳng hạn. Trong vườn này đa số chó và mèo hoang. Nhiều chú chó con, mèo con rất đẹp nhưng đừng nên rờ vào
bạn sẽ có thể bị cào hay cắn. Sau khi đi dạo vườn hoa, bạn sẽ đi 
thăm ngôi làng Nubien với những căn nhà đất thô sơ trên bãi sa mạc mà nước là hơi thở của linh hồn. Trần nhà che bằng lá cây, có nhà để trống về phiá mặt trời mọc. Hỏi tại sao thì
được biết: nắng bình minh không nóng. Nhà ở đây xây bằng đất sét và muối, nên chỉ cần ba ngày mưa gió là nhà cửa bị tiêu tùng, nhưng ở sa mạc này quanh năm suốt tháng chẳng bao giờ có mưa.
Người hướng dẫn dặn dò khách du lịch không cho tiền trẻ con mà chỉ cho chúng bút viết hoặc bánh kẹo mà thôi. Theo anh nếu chúng có tiền rủng rỉnh chúng sẽ không chịu đến trường. Quả vậy, khi tàu
vừa cặp bến thì những người đàn bà mặc áo đen, khăn choàng đen, đầu đội rổ nữ trang và một số trẻ em ào đến mời mọc . Người ta không mua mà chỉ cho quà trẻ con Có lẽ chúng không hiểu tại sao
người ta chỉ cho toàn bánh kẹo và bút viết. Một vài bà cụ bà mặc áo đen, trùm khăn đen ngồi trên cát năn nỉ bạn chụp hình: “Hello, Hello ! two euro !”. Hầu như không thấy người ta dùng dollars
Mỹ? Cũng như ở trên croisières họ chỉ nhận credit card và tiền euro, thậm chí không nhận ngay cả tiền Livres của Ai Cập. Hỏi tại sao thì được cho biết: đa số croisières ở đây là nghiệp đoàn của
Pháp, nên trả tiền euro dễ tính cho họ. Điều này vừa nghe qua không ổn cho lắm! Du khách lỡ đổi tiền Livres Ai Cập rồi thì ráng mua đồ linh tinh cho hết, đi đến đây lần này chắc gì trở lại lần
thứ hai ?
Sông Nil dài 6700 cây số, độ sâu khỏang 1 400 thước. Đi thuyền dạo trên bờ sông Nil thật là thơ mộng. Từ thành phố này sang thành phố khác, bạn đừng ngần ngại đi lên những tàu “bus” hay trên
những chiếc tàu chở người. Không khí ở đây nồng ấm, đón tiếp ân cần, Dân chúng ở đây không gọi sông Nil là sông 
mà gọi là biển, có lẽ nó quá dài và lớn .
Khu Louxor là một nơi được khách du lịch thăm viếng nhiều nhất, nơi đây được nối với khu Karnak bởi một con đường đi dài hai bên có những tượng thân sư tử đầu người (sphinx). Đền này được
xây dựng từ thế kỷ 14 trước thiên chúa giáng sinh, tính đến nay được 3.406 năm. Người ta đã đặt thêm nơi đây sáu tượng lớn với
Bích Xuân
hai tháp nhọn vào thời vua Ai Cập Ramsès II. Một trong hai tháp nhọn này đã được đem tặng
cho nước Pháp dưới thời Napoléon I vào năm 1813. Tháp nhọn này hiện nay nằm giữa công trường Concorde tại Paris. Từ Louxor đến đền Abou Simbel 350 cây số, đến Le Caire 700 cây số. Le Caire là thủ
đô của Ai Cập. Đây là thành phố lớn nhất của các xứ Ả Rập và các xứ Phi Châu. Thành phố này ở bên bờ sông Nil miền bắc Ai Cập. Ở phía tây thì có ba kim tự tháp lớn.
Thời tiết ở Ai Cập tháng 11 mà còn chói chang hơi nóng. Nếu vào tháng 7,8 mặt trời đỏ rực, cuồn cuộn sức nóng khô người vọt tới
45, 48 độ C. Sự thay đổi nhiệt độ do giãn nở khi nóng, và co lại khi lạnh, tạo thành những cơn bão cát tối tăm trời đất. Ban đêm và sáng sớm gió lạnh cắt da.
Du lịch trên đất nước Ai Cập, bạn sẽ được ngồi trên những con lạc đà có cặp mắt đáng yêu, có thể chịu đựng được đói khát, đưa bạn đi trong vùng sa mạc mênh mông, ngắm cảnh trên vùng cát lún,
chiêm ngưỡng những đền đài, lăng mộ và kim tự tháp xếp bằng tảng đá từ chân đến đỉnh, thể hiện sức mạnh của người cổ Ai Cập. Qua nhiều thế kỷ, kim tự tháp và đền đài được tu bổ lại nhưng không
làm mất đi sự sáng tạo của nền văn minh thời cổ. Những bức họa trên tường và những nét chữ là ký hiệu, trong thời cổ Ai Cập là điểm hấp dẫn, gợi ý tò mò của du khách, vượt qua các vùng mạc mênh
mông để tìm hiểu những điều huyền bí…
Trước kỹ thuật chính xác, Kim tự tháp với những khối đá không thể làm khác hơn ngay cả với những phương tiện thời nay. Làm sao có thể đem vào trong công trường hơn 100 máy móc một lúc
? Xây dựng kim tự tháp đòi hỏi một sự tính tóan chính xác với sự sắp xếp chặt chẽ, không thể làm tới đâu hay tới đó được. Ngay lúc khởi đầu người Ai Cập đã biết dùng những phương tiện gì, những
máy móc gì, và cách tổ chức công trường ra sao ? (Những đường nứt mà chúng ta thấy là do kết quả của những trận động đất chứ không phải do sự tính toán sai khi xây dựng). Trước vấn đề của những
kim tự tháp, các nhà nghiên cứu khoa học đặt câu hỏi: Không làm những mẫu thử nghiệm giống như họ?. Hoặc làm mẫu thử nghiệm giống như thời đó, điều này đòi hỏi một sự tưởng tượng phong phú về kỹ
thuật hình học (concept de récusivité) môn hình học này mới có vào thế kỷ 19. Vậy ngày xưa làm sao người ta đã biết được ?
Những kim tự tháp đồ sộ nằm đó, nhìn chúng ta như thách đố từ bao nhiêu nghìn năm nay. Những máy móc người xưa chế tạo bằng tay đơn sơ nhưng rất có hiệu quả, thời đại bây giờ không thể chế lại
như vậy được. Họ có những bí quyết riêng mà không ai có thể đoán ra đựợc. Kim tự tháp vẫn là điều bí mật đối với các nhà khoa học.
Những kim tự tháp có một sắc thái nào đó về tôn giáo, đề cao thần quyền và thượng đế tối cao, với một ý nghĩa khác các tôn giáo khác. Chẳng hạn như những đền thờ mặt trời, tượng hình bằng người,
đầu thú vật (biểu tượng thần linh). Kiến trúc độc đáo thời Ai Cập là nghệ thuật tạc tượng, chạm trổ hình trên đá, trên tường, đều hướng về một mục đích chung, họ tin rằng có một cuộc sống vĩnh
cửu trong cái chết, để tiếp nối cuộc sống vừa qua của họ. Họ đã thực hiện giấc mơ chiến thắng thời gian, chiến thắng được sự lãng quên, bằng chứng là nghệ thuật của họ mãi mãi ở trong trí nhớ của
mọi người.
Mỗi năm Le Caire có 6 triệu du khách viếng thăm. Thành phố này ở bên bờ sông Nil miền bắc Ai Cập). Ở phía tây Gizeh có ba kim tự tháp
lớn và tượng sư tử đầu người. Sphinx là biểu tượng của Ai Cập. Những kim tự tháp này đã có hơn 3500 tuổi .
Kim tự tháp lớn nhất và xưa nhất là kim tự tháp Khéops, một trong bảy kỳ quan thế giới, còn hai kim tự tháp khác nhỏ hơn là kim tự tháp của Khéphren (con trai)
và Mykérinos (cháu nội vua Khéops) cũng nằm gần đó.
- Kim tự tháp Khéops do vua Khéops lựa chọn vùng Gizeh, để xây phần mộ cho mình cao 147 thước. Cạnh của mặt đế hình vuông: 230 thước. Độ nghiêng: 51,5 độ. Mỗi khối đá dùng để xếp từng lớp có chiều cao trung bình 1,27 thước. Kim tự tháp bên trong xây theo nấc thang xoắn ốc hình vuông từ đế lên đến đỉnh.
- Kim tự tháp thứ hai là Khéphren (con của vua Khéops) cao 143,5 thước, với độ nghiêng là 53 độ, cũng nằm trên một phần đồi vùng Gizeh, phía tây nam kim tự tháp của cha. Kim tự tháp này dễ nhận diện từ xa, bởi đỉnh tháp còn được bao phủ bởi bột vôi. Kim tự tháp này nhỏ hơn kim tự tháp cha một tí, nhưng khi mới nhìn, người ta có cảm tưởng kim tự tháp này cao hơn kim tự tháp của cha, lý do là kim tự tháp này được xây trên mặt đất cao hơn. Bên trong cấu trúc đơn giản hơn kim tự tháp cha. Khi khám phá ra hầm mộ này người ta chỉ thấy quan tài hình người bằng đá bị bể, trong đó không có xác ướp. Phần mộ Khéphren ít bị hư hại hơn là phần mộ của cha.
- Kim tự tháp thứ ba Mykérinos (con trai của Khéphren), cháu nội của vua Khéops. Người ta không biết rõ về những sự
kiện xẩy ra dưới thời vua này. Nhưng thời gian sau này, các nhà khảo cổ, tìm được hồ sơ viết trên giấy cổ của Ai Cập, lưu lạc đến thành phố Turin (Ý), trong đó người ta biết Mykérinos đã trị vì
18 năm, sau đó Mykérinos nhường ngôi lại cho người con trai, và người con trai này là ông vua thứ tư cuối cùng của dòng họ vua này. Ông vua thứ tư cuối cùng này, đầu óc cởi mở, có lòng nhân từ và
phân xử công bằng. Ông cho xây một kim tự tháp cho mình, nhỏ hơn kim tự tháp của cha, ông nội, và ông cố. Lý do là không muốn dân chúng khổ cực.
Còn về tượng Sphinx sư tử đầu người: Đầu người ở đây có thể
là khuôn mặt của vua Khéops hay là Khéphren. Theo truyền thuyết kể lại, lúc đòan quân của hoàng đế Napoléon và nhóm chuyên gia khảo cổ đặt chân đến vùng này, họ chỉ thấy phần đầu tượng Sphinx mà
thôi, ngòai ra là cát phủ. Đầu tượng 5 thước bề cao. Khi người ta đem hết lớp cát phủ ra, tượng Sphinx mới hiện ra nguyên hình. Tượng này trong một trận chiến bị đạn nên phần mũi (dài 2 thước) đã
nứt và rơi xuống đất. Napoléon rút quân về, quân đội Anh thay vì đem mũi dán lên tượng thì lại đem về chưng tại viện bảo tàng British Museum tại Luân Đôn.
Người ta cũng đã tìm thấy được một loại “thước đo” của Ai Cập ở trong kim tự tháp. Trên thước này, có những gạch chia không đều
đặn. Thước này có chiều dài 52,5 cm, được chia ra làm 28 đơn vị, nhưng 28 đơn vị này không đều nhau. Nếu không là một lọai thước tính thì nó còn có ý nghĩa gì mà các nhà khoa học chưa có câu trả
lời. Ai Cập luôn luôn tạo một sự thu hút huyền bí trong tâm trí của mọi người. Bạn đến thăm đền Philaé phải qua một sông
bằng thuyền (từ 70 năm nay) trước kia là vùng sa mạc, đền Philaé nằm 
giữa hai đập nước nên thường xuyên bị ngập nước 10 tháng trong một năm. Vùng sa mạc này vào năm 1894 do người Anh cho dẫn thuỷ nhập điền đem lợi hàng năm 75 triệu livres Ai Cập. Trong
đền những mẫu tự thời cổ, những hình chiến binh cầm giáo mác, những thiếu nữ, hay những người đàn ông mình người đầu thú, được khắc trên vách tường. Mỗi hình ảnh mỗi ý nghĩa qua những thời đại
văn minh cổ Ai Cập.
Tại đây, có loại giấy papyrus đặc biệt làm bằng xác một loại cây, để vẽ hình. trên giấy này đem nhúng vào nước, không bao giờ bị rách. Cách l2àm loại giấy này rất đơn giản. Một nhánh cây nhỏ, có
hình dáng như cây trúc, người ta gọt bỏ lớp bên ngoài, chẻ một lớp thật mỏng rồi đem ép và nối lại tờ này với tờ kia, cho đến khi thành tờ giấy lớn, sau đó đem phơi khô.
Bích Xuân
Trong sa mạc mênh mông, Ai Cập còn nhiều điều bí ẩn. Huyền thoại hai bức tượng ở vùng Louxor, thung lũng của hoàng hậu, và hai ngôi đền « khổng lồ » của dòng họ vua Ramsès II trên vùng cát xoáy
không cỏ cây, chỉ có chân trời vô tận nằm sát bờ biển ở Abou Simbel.
Trước khi vào thăm viếng bên trong đền đài, bạn phải mua những tấm poster card để khi về có hình kỷ niệm, vì ở đó cấm du khách không được chụp hình, quay video khi vào thăm viếng bên trong.
Còn một kỳ nữa.
Bích
Xuân
bichxuanparis@yahoo.com
